Κυριακή 24 Μαΐου 2015

«Περασμένα μεγαλεία…»

«Δυστυχής! Παρηγορία 
μόνη σου έμεινε να λες 
 περασμένα μεγαλεία 
 και διηγώντας τα να κλαίς». 
Διονύσιος Σολωμός – Ύμνος εις την Ελευθερίαν

Η τραγικότητα της χώρας δε συνίσταται στα μύρια όσα προβλήματα ζούμε. Η τραγικότητα συνίσταται στην άρνησή μας να τα αντικρίσουμε, να τα αποδεχτούμε και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Είναι μάλλον η άμυνά μας. Κατεβάζουμε ρολά. Αποφεύγουμε κάθε συνειδητή επαφή με τη θλιβερή κατάντια μας. Διαφορετικά θα παθαίναμε συλλογική κατάθλιψη. Και τελικά, θα πεθαίναμε από αυτήν. Στην προσπάθεια αποφυγής της κατάθλιψης, μάλιστα, έχουμε αποδειχτεί ευφάνταστα εφευρετικοί. Επιστρατεύουμε ό,τι διαθέτουμε και δε διαθέτουμε, ως μέσο άμυνας. Κι όλα ωραία και καλά. Η ζωή συνεχίζεται σε στιλ: έξω ντέρτια και καημός, όπα. 
Προσφιλές -διαχρονικά και παρά την ιλιγγιώδη επιστημονική πρόοδο- αντικαταθλιπτικό παραμένει, τι άλλο, η εμμονή και συνεχής επιστροφή στο ένδοξο αλλά πολύ απώτερο παρελθόν μας. Επιβεβαίωση και το πρόσφατο θέμα της Νεοελληνικής Γλώσσας στις Πανελλαδικές. Το θέμα, και πάλι, παρέπεμπε στην αρχαιότητα και ειδικά στα μνημεία της πολιτισμικής κληρονομιάς μας. Βλέπετε; Ακόμη και οι Πανελλαδικές στην υπηρεσία της πανεθνικής προσπάθειας σωτηρίας του λαού μας από τη μαζική κατάθλιψη. 
Τα θέματα απλά διατυπωμένα και μάλιστα από εκείνα που χαρακτηρίζονται super extra sos. Λογικά δεν πρέπει να υπήρξε μαθητής ή μαθήτρια, μάνα ή πατέρας, κουνιάδα ή μπατζανάκης που δεν είχε προσεγγίσει ήδη το θέμα στο σχολείο ή στο φροντιστήριό του. Είναι από τα θέματα εκείνα που κάνουν τους καθηγητές-μέντιουμ να κραυγάζουν όλο χαρά και χάρη: «πιάσαμε τα θέματα, πιάσαμε τα θέματα». Όταν βέβαια, ανακοινώνονται οι βαθμολογίες των μαθητών, επιβεβαιώνεται ότι πράγματι όλοι κάτι έχουν «πιάσει» και πιθανώς όχι τα θέματα. Τότε θα φταίει ο κακός ο φλάρος, ο ανάδρομος Ερμής ή ο τρισάθλιος βαθμολογητής που δεν κατάλαβε τις βαθιές φιλοσοφικές αναζητήσεις στις οποίες συχνά -και λόγω άγνοιας- καταφεύγει ο παμμέγιστος μαθητής. Δράμα δραμάτων αλλά προς στιγμήν… έχει ο Θεός. 
Ωραία περνάμε. Με τα θέματα που δόθηκαν αποφύγαμε τις τραγικότητες αλλά και τις πολλές πολλές αντιδράσεις που ακολουθούν κάθε χρόνο το συγκεκριμένο μάθημα. Όλοι είναι ή, τουλάχιστον, νιώθουν ευχαριστημένοι. Αλλά αυτή η εμμονή στο παρελθόν (τρία θέματα τα τελευταία χρόνια γι αυτό το ρημάδι το παρελθόν;) μήπως χρήζει ψυχιατρικής μελέτης; Εντάξει, το πιάσαμε το υπονοούμενο. Έγινε κομμάτι του DNA μας. Είμαστε και, έστω ενδόμυχα, νιώθουμε ένας λαός ξοφλημένος που ζει το άθλιο παρόν του ενώ αγνοεί αν έχει μέλλον, έστω ζοφερό. Οπότε, ποια η λύση; «Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις». 
Αντί να προσπαθούμε με κάθε τρόπο και μέσο να ωθήσουμε τα παιδιά σε επαφή με την πραγματικότητα, κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας ή άλλο μέλος του σώματός μας, ώστε να παραμείνουν στο σκοτάδι του παρελθόντος. Δε λέω, ένδοξο μεν, παρελθόν δε. Και μετά, αυτά τα παιδιά εμποτισμένα με γραφικά στερεότυπα θα πιστεύουν ότι η κατάστασή μας οφείλεται στην κακία των ξένων, στους ψεκασμούς ή στο ανεξέλεγκτο μεταναστευτικό ρεύμα. Γιατί πώς αλλιώς να δικαιολογηθεί η εξαθλίωση ενός λαού με τόσο δυσθεώρητα μεγαλειώδες παρελθόν; Το κυριότερο, αυτά τα παιδιά θα αποτελούν τα εύκολα θύματα πολιτικών που θα μπαρουφολογούν ακατάσχετα απευθυνόμενοι σε άτομα βιολογικά ενήλικα αλλά νοητικά νήπια. Τα καημένα τα ζωντόβολα. 
Το σχολείο είναι θεωρητικά επιφορτισμένο με την ευθύνη της επαφής της νέας γενιάς με την πραγματικότητα. Θεωρητικά μόνο. Πρακτικά όμως… Πρακτικά η πραγματικότητα έχει εξοβελιστεί από την εκπαιδευτική διαδικασία. Κάθε προσπάθεια που γίνεται για αλλαγές της διαδικασίας δίνει την αίσθηση ότι αγνοεί τις διεθνείς εξελίξεις αλλά συμβαδίζει με εγχώριες λαϊκιστικές, συντηρητικές πρακτικές ή με ιδεοληπτικές εμμονές των εκάστοτε υπευθύνων. Η ποιότητα της προετοιμασίας της νέας γενιάς δε γεννάει ιδιαίτερη αισιοδοξία. 
Το μάθημα της γλώσσας θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό εργαλείο εξέλιξης. Θα μπορούσε να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοούν την ταχύτατη εξέλιξη, να αντιλαμβάνονται τον κόσμο στον οποίο πρέπει να ζήσουν, τις απαιτήσεις στις οποίες θα κληθούν να ανταποκριθούν, να εξοικειώνονται με το παγκόσμιο γίγνεσθαι, να σκέφτονται και να αναλύουν κάθε νέο στοιχείο, να αποφασίζουν σωστά για το μέλλον τους. Όμως κάτι τέτοιο δε θα γίνει με την εμμονή σε θέματα για το παρελθόν. Τέτοια θέματα μπορεί να χαροποιούν εκείνους τους καθηγητές που έχουν ως αυτοσκοπό να τα «πιάνουν» αλλά μέχρι εκεί. Γιατί δεν αφήνουμε τη Νεοελληνική Γλώσσα να είναι ακριβώς αυτό: «Νέα». Τα μαθήματα της Ιστορίας, των Αρχαίων, των Θρησκευτικών δεν αρκούν για την προσέγγιση και κατανόηση του παρελθόντος; Εκτός κι αν κάποιοι έχουν βαλθεί να μας γυρίσουν σ’ αυτό... 

Ο κ. Ζάχος οφείλει δημόσια να ευχαριστήσει 
την καφετζού της γειτονιάς, η οποία 
με την επιστημονική κατάρτισή της και το κληρονομικό χάρισμα ενόρασης 
κατάφερε να πιάσει και πάλι το θέμα


Παρασκευή 22 Μαΐου 2015

Τζόκερ και στις… Πανελλαδικές


Αυτή την περίοδο, ακούμε και διαβάζουμε τις περισσότερες δακρύβρεχτες ανοησίες για τους εφήβους που δίνουν Πανελλαδικές. ΓΙα εφήβους με κρίσεις πανικού, για άλλους που λιποθυμούν πριν, μετά αλλά και κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, για κάποιους που εμφανίζουν ψυχοσωματικά προβλήματα μετατρέποντας το άγχος τους σε πονόκοιλους, πονοκεφάλους, τρέμουλο, διάρροιες, κλάματα, για εκείνους που απομακρύνονται από τους χώρους εξέτασης με ασθενοφόρα, με περιπολικά, με οχήματα της πυροσβεστικής, με σκουπιδιάρικα ή ό,τι άλλο βρεθεί πρόχειρο και διαθέσιμο. 
Καταιγισμός συναισθημάτων, φορτισμένες, γλυκανάλατες αναφορές για τους εφήβους που αγωνίζονται και αγωνιούν για το μέλλον τους, απέναντι σε ένα βάρβαρο σύστημα που απομυζά και το τελευταίο ίχνος ικμάδας της καλύτερης ηλικίας της ζωής τους και που δεν τους αφήνει να χαρούν τον έρωτα, την αγάπη, τη φιλία, τους περιορίζει τη διάθεση για διασκέδαση, για καφέ, δεν τους επιτρέπει να σπαταλούν 25 ώρες το 24ωρο στο fb, που τους κάνει χλωμούς και δεν μπορούν να αναρτήσουν μια selfie της προκοπής, που στέκεται εμπόδιο στο ξενύχτι σε μπουζουκομάγαζα, που τελικά, ορθώνει δυσθεώρητα και δύσβατα τείχη στα όνειρά τους. 
Ψυχραιμία! Όλα αυτά προέρχονται από ανθρώπους που αγνοούν ή δε θέλουν να δουν την πραγματικότητα και συνήθως που δεν ανήκουν στο χώρο. Μπορεί κάποτε να είναι και γονείς που δεν επιθυμούν να αναλάβουν τις ευθύνες για το δημιούργημά τους. Εννοείται ότι για όλα τα αρνητικά φταίει το σύστημα. Οι ίδιοι ποτέ. Για τα θετικά του μπούλη ή της μπούλας εννοείται ότι οι ίδιοι πάσχισαν πολύ. Όσοι είναι μέσα στα πράγματα, ζουν τις πανελλαδικές χρόνια, αγωνίζονται μαζί με τα παιδιά, συμπάσχουν με αυτά και τις οικογένειές τους, προσπαθούν να τα στηρίξουν, μάλλον έχουν μια διαφορετική άποψη για τα πράγματα. 
Ναι, είναι αλήθεια ότι αρκετοί μαθητές περιέρχονται κατά την περίοδο των εξετάσεων σε κατάσταση δραματική. Αλλά ποιοι είναι αυτοί; Ποιοι, για παράδειγμα, σήμερα που διαγωνίζονταν στη Λογοτεχνία ένιωσαν τον κόσμο να χάνεται, το έδαφος να εξαφανίζεται κάτω από τα πόδια τους; Ποια παιδιά μεταφέρθηκαν σε κατάσταση σοκ με ασθενοφόρα, ποια έμπηξαν τα κλάματα, όταν είδαν ότι το υπό εξέταση ποίημα ήταν ο «Κρητικός» του Σολωμού; 
Να σας πω εγώ ποια ήταν και μάλιστα σύμφωνα με τις μαρτυρίες των μαθητών. Ε λοιπόν, ήταν παιδιά που είχαν την αίσθηση ότι οι Πανελλαδικές είναι «τζόκερ». Ήταν εκείνα που πήγαν στις εξετάσεις με SOS θέματα αλλά δε φάνηκαν τυχερά, επειδή άλλα περίμεναν και άλλα ήρθαν τελικά. Αποσπάσματα του συγκεκριμένου ποιήματος είχαν δοθεί και το 2011 αλλά και το 2013, οπότε οι φωστήρες των προβλέψεων δεν μπορούσαν να δεχτούν ότι θα δινόταν ξανά το 2015. Η λογική, βέβαια, λέει ότι μάλλον τις «περιττές» -μαθηματικά- χρονιές θα πέφτει «Κρητικός». Κάποια παιδιά δεν το πίστευαν, οπότε και δεν το διάβασαν, οπότε… «κλάψε με μάνα, κλάψε με» ή «είμαστε να μας κλαίνε οι ρέγγες και τα σαρδελοκούτια». 
Και δε φτάνει που κάποια... (αποφεύγω το χαρακτηρισμό που μου έρχεται αβίαστα στο νου, επειδή δεν είναι πολιτικά ορθός) αποφάσισαν ότι ορισμένα κείμενα ήταν «εκτός». Όχι δε φτάνει. Όταν οι προβλέψεις τους διαψεύστηκαν, όταν οι ελπίδες τους τσαλαπατήθηκαν από τη σκληρή πραγματικότητα των εξετάσεων, αντί να ψάξουν να βρουν τρύπα να χωθούν από ντροπή και εξευτελισμό, έμπηξαν τα κλάματα, ένιωσαν ζαλάδες, έψαχναν να βρουν μια τρυφερή αγκαλιά και λίγο προδέρμ για να νιώσουν στοργή. Μη χειρότερα. Και τώρα κάποιοι θα αρχίσουν και πάλι τις βλαμμένες, άσκοπες μπούρδες «υπέρ εφήβων». 
Χρειάζεται τσαμπουκάς. Αυτά τα παιδιά πρέπει να μάθουν -έστω και τώρα- ότι «τα γούστα πληρώνονται» και κάποτε πολύ ακριβά. Δηλαδή, φίλε μου και «φιληνάδα» μου αποφάσισες να παίξεις «τζόκερ» στις εξετάσεις, για τις οποίες μάλιστα, λες ότι κρίνουν το μέλλον σου και τώρα που δεν κλήρωσε όσα είχες προβλέψει, μπήγεις τα κλάματα και περιμένεις λύπηση; Δηλαδή, ρε παιδιά, αν αυτά γίνονται στις Πανελλαδικές, τι θα έπρεπε να γίνεται στα προποτζίδικα και στα καζίνο καθημερινά; Θύματα θα θρηνούσαμε; Εντάξει, κι εγώ παίζω που και που τζόκερ αλλά δεν μπήγω τα κλάματα, όταν (μέχρι στιγμής πάντα) δεν κληρώνονται οι αριθμοί που έπαιξα… Δεν κάνω έτσι. Διατηρώ μια ψυχραιμία. Δείχνω μια κάποια αξιοπρέπεια. Εγώ διάλεξα τους αριθμούς, εγώ έχω και την απόλυτη ευθύνη της αποτυχίας ή της επιτυχίας. Για την τελευταία -την επιτυχία- τέτοια ευθύνη μέχρι στιγμής δε χρειάστηκε να αναλάβω ποτέ. 
Ενθουσιάστηκα σήμερα με δυο κατηγορίες παιδιών. Σίγουρα με εκείνα που είχαν προετοιμαστεί σε όλα τα κομμάτια της ύλης και τα πήγαν καλά στις εξετάσεις. Και με εκείνα που, ναι μεν, δοκίμασαν την τύχη τους αλλά όταν οι επιλογές τους πήγαν άπατες, είχαν το θάρρος να αναλάβουν τις ευθύνες τους, είχαν τον τσαμπουκά να αυτοσαρκαστούν και τη διάθεση να γελάσουν με τη βλακεία που τα δέρνει. Αυτά τα τελευταία κάτι μπορεί να κέρδισαν σήμερα. Κατάλαβαν ότι τα αποτελέσματα που θα έχουν σε κάθε προσπάθεια που θα χρειαστεί να καταβάλουν στη ζωή τους θα εξαρτώνται κυρίως -κάποτε αποκλειστικά- από την ένταση, την ωριμότητα, τον κόπο και τις επιλογές που θα έχουν προηγηθεί και πολύ λιγότερο από τον παράγοντα τύχη! 
Οπότε, πριν κάποιοι αρχίσουν και πάλι τα δακρύβρεχτα, ας ρωτήσουν εκείνους που έχουν την εμπειρία των πανελλαδικών και μάλλον συνείδηση του τι πράγματι συμβαίνει. 

Ο κ. Ζάχος παρ’ όλα αυτά θα συνεχίσει να πιστεύει στις προβλέψεις, 
όταν όμως αυτές διαθέτουν την κατάλληλη επιστημονική βάση!